Thống khổ, thường được coi là một con đường chuộc tội, là chủ đề không bao giờ cũ trong văn học Nga. Tiểu thuyết gia Fyodor Dostoyevsky nổi tiếng với việc khám phá nỗi thống khổ qua các kiệt tác Nhật ký viết dưới hầm và Tội ác và hình phạt. Thiên chúa giáo và biểu tượng Thiên chúa giáo cũng là những đề tài quan trọng, đặc biệt trong các tác phẩm của Dostoyevsky, Tolstoy và Chekhov.

Trong thế kỷ 20, nỗi thống khổ giống như cơ chế của quỷ dữ, được Solzhenitsyn khám phá trong Quần đảo Gulag. Nhà phê bình văn học Nga hàng đầu thế kỷ 20 Viktor Shklovsky, thông qua tác phẩm Vườn thú hay Không phải những lá thư tình, viết "Văn học Nga có một truyền thống xấu. Văn học Nga nhiệt tình miêu tả những cuộc tình bất thành."